دیسک گردن و بی حسی صورت
دیسک گردن و ارتباط پیچیده آن با بی حسی صورت
دیسک گردن زمانی ایجاد میشود که یکی از دیسکهای فتق میشود و به اعصاب نخاعی فشار وارد میکند. این میتواند بر روی اعصاب گردنی که به صورت و سایر نواحی بدن فشار میآورد، تأثیر بگذارد. از جمله این اعصاب، عصب تری ژمینال است که نقش اصلی را در انتقال حس از صورت به مغز ایفا میکند.
فشردگی دیسکهای گردنی میتواند این اعصاب را تحت فشار قرار دهد و علائمی مانند بیحسی و گزگز صورت را ایجاد کند. در این فرآیند، همگرایی عصبی بین ریشههای C3-C4 و C5-C7 با هستهای تری ژمینال در نخاع گردنی میتواند باعث شود که در نواحی صورتهای مختلف به وجود بیاید.
چگونه دیسکهای گردنی بر عصب دهی صورت میگذارند؟
دیسکهای گردنی میتوانند با فشردگی بر روی اعصاب نخاعی، علائم مانند بیحسی، گزگز و درد در صورت ایجاد شوند. این وضعیت زمانی رخ می دهد که یکی از دیسک های بین مهره های گردن هرنیه یا بیرون زده می شود و به ریشه های فشار عصبی وارد می شود. این فشار معمولاً بر روی ریشههای عصبی C5 تا C7 تأثیر میگذارد، که مسئول ارسال افکار حسی به مناطق مختلف بدن، از جمله صورت، هستند.
یکی از اعصاب اصلی که تحت تأثیر قرار میگیرد، عصب تری ژمینال است که وظیفه ارسال احساسات از مغز را بر عهده دارد. وقتی فشردگی در نواحی میافتد، این فشار میتواند بر عصب تری ژمینال و سایر اعمال تأثیر بگذارد و باعث بیحسی یا گزگز در نواحی مختلف شود. این فرآیند اصلی معمولاً باعث میشود که علائم از گردن به صورت منتشر شده و به ایجاد بیحسی و احساس سوزن سوزن شدن در صورت تبدیل شود.
علل اصلی درمان بر دیسک گردن و بی حسی صورت
فشردگی این اعصاب میتواند علائمی از جمله بیحسی و درد در صورت ایجاد کند. در این بخش، به بررسی علل اصلی بر دیسک گردن و ارتباط آن با بیحسی پرداخته میشود.
- با افزایش سن، دیسکهای گردنی دچار فرسودگی شده و احتمال هرنیه افزایش مییابد.
- ضربه به گردن، تصادفات رانندگی یا آسیبهای ورزشی میتواند باعث بیرون آمدن زدگی دیسک گردنی شوند.
- وضعیت نادرست نشستن یا ایستادن و عدم تحرک میتواند فشار زیادی به دیسکهای گردنی وارد کند.
- برخی افراد به دلایل عوامل ژنتیکی بیشتر مستعد دژنراسیون دیسکها هستند.
- فشار بر ریشههای عصبی C6، C7 و دیگر ریشههای گردنی میتواند باعث دردهای ناشی از دیسک گردن و بیحسی میشود.
- استرس و تنش عدلانی در ناحیه گردن میتواند به فشردگی دیسکها و اعصاب منجر شود.
شناخت این دلایل و از آنها میتواند در کاهش دردهای ناشی از دیسک گردن و علائم مرتبط با بیحسی صورت باشد. برای مدیریت بهتر این مشکلات، توجه به وضعیت بدنی، از آسیب و درمانهای مناسب است.
نشانه های بی حسی ناشی از دیسک گردن
از علائم معمول این وضعیت میتوان به بیحسی، گزگز و درد در صورت اشاره کرد که ممکن است به طور یک طرفه یا دوطرفه ایجاد شود. این علائم معمولاً در نواحی فک، گونه و اطراف چشمها دیده میشود. بیحسی صورت میتواند همراه با دردهای ناشی از دیسک گردن باشد که باعث میشود اطلاعات مربوط به آن را مشخص کند.
بی حسی، گزگز و احساس سوزن سوزن شدن صورت
بی حسی، گزگز و احساس سوزن سوزن شدن از علائم شایع در افراد مبتلا به دیسک میشوند. این علائم معمولا به دلیل فشار دیسکهای گردنی بر روی ریشههای عصبی C6 و C7 ایجاد میشود. فشردگی اعصاب باعث ایجاد اختلال در انتقال سیگنالهای حسی به صورت میشود که این باعث میشود احساس بیحساب میشود.
بیحسی میتواند به طور موقت یا دائمی باشد و در برخی موارد، همراه با دردهای ناشی از دیسک گردن، وضعیت بیمار را پیچیدهتر میکند. این علائم به صورت یک طرفه و در نواحی صورت مانند فک، گونه و اطراف چشمها احساس میشوند.
دردهای منتشر می شوند از گردن به شانه، بازو و دستها
دردهای منتشر میشوند از گردن به شانه، بازو و دستها یکی از علائم رایج در دیسک گردن هستند که به دلیل فشار بر ریشههای عصبی ایجاد میشوند. در این وضعیت، درد ابتدا در منطقه شروع شده و به شانه، بازو و گاهی اوقات به دستها منتقل میشود.
این درد به ویژه در ریشههای عصبی C6 و C7 بیشتر مشاهده میشود. این علائم ممکن است همراه با بیحسی و گزگز صورت در نواحی شانه و بازو باشند. دردهای منتشر شده میتوانند به شدت پیدا کنند و کارهای روزمره را مختل کنند.
سایر علائم مثل سرگیجه، ضعف و اختلالات حسی
در برخی از بیماران مبتلا به دیسک گردن، علائم دیگر مانند سرگیجه، ضعف عضلانی و اختلالات حسی مشاهده میشود. سرگیجه اصلی به دلیل فشار به بیماری یا اختلال در گردش خون ایجاد میشود. ضعف عضلانی در بازوها و دستها میتواند باعث آسیب به حرکت اعصاب شود.
این علائم ممکن است همراه با بیحسی صورت ظاهر شوند و به کاهش حرکت و احساس فرد میشوند. این نوع علائم باید تحت نظارت پزشک قرار گیرند تا تشخیص دقیقتری از وضعیت بیمار صورت بگیرد.
روشهای تشخیصی دقیق برای دیسک گردن و منشا بی حسی صورت
تشخیص دقیق دیسک گردن و ارتباط آن با بیحسی صورت نیاز به استفاده از روشهای تشخیصی پیشرفته دارد. برای تشخیص علت بیحسی ناشی از دیسک گردن، پزشکان از ترکیبی از معاینه بالینی، ارزیابی رفلکسها وهای عصبی استفاده میکنند.
این آزمایشها میتوانند به شدت فشار بر روی اعصاب گردنی و ارتباط آن با علائمی چون گوش درد، بیحسی صورت و سایر علائم عصبی کمک کنند. علاوه بر این، تصویربرداریهای پیشرفته نیز نقش مهمی در شناسایی آسیب نواحی دیده و فشردهشده دارند.
معاینه بالینی، ارزیابی رفلکسها و تستهای عصبشناختی
در معاینه بالینی برای دیسک گردن، پزشک ابتدا از بیمار در مورد تاریخچه پزشکی و علائم مربوط به بیحسی صورت و درد گردن سوال میکند. سپس با ارزیابی رفلکسها و آزمایشهای عصبشناختی، پزشک قادر به تشخیص وجود فشردگی در ریشههای عصبی گردنی مانند C6 یا C7 خواهد بود.
این تستها شامل آزمایشهای حسی، بررسی قدرت سنجش و ارزیابی رفلکسهای عصبی هستند. در تصویری که بیحسی صورت همراه با گوش درد یا درد منتشر میکند از گردن باشد، این ارزیابیها به دقیقتر منشا علائم کمک خواهند کرد.
تصویربرداریهای پیشرفته: MRI، CT Scan و X-Ray
تصویربرداریهای پیشرفته، به ویژه MRI، نقش حیاتی در تشخیص دقیق دیسک گردن و منشا بیحسی دارند. MRI قادر است به وضوح دیسکهای گردنی را بررسی کرده و یا فتق یا هرنیه را انجام دهد که ممکن است به اعصاب فشار وارد کند را نشان دهد.
CT Scan و X-Ray نیز برای ارزیابی ساختارهای استخوانی و شناسایی تغییرات در مهرهها مفید هستند. در مواردی که دیسک گردن و گوش درد با علائم عصبی مانند بی حسی همراه می شود، این تصویربرداری ها می توانند فشردگی و آسیب های ناشی از دیسک گردن را به طور مشخص شناسایی کنند.
ارتباط دیسک گردن و بیحسی سر
دیسک گردن میتواند با فشردگی یا فشار به ریشههای عصبی گردنی، نشانههایی از جمله دیسک گردن و بی حسی سر را ایجاد کند. این ارتباط زمانی اتفاق میافتد که دیسکهای گردنی، در نواحی C5، C6 یا C7، دچار هرنیه یا بیرون میشوند و به اعصاب نخاعی فشار وارد میکنند. این بر اعصاب حسی که به سر و صورت عصبدهی فشار میآورد، میتواند تأثیر بگذارد و باعث بیحسی یا احساس گزگز در نواحیهای مختلف سر میشود.
یکی از مسیرهای اصلی که علائم بیحسی از گردن به سر منتشر میشود، از طریق اعصاب گردنی C3-C4 است. این اعصاب با اتصال به هسته تری ژمینال در مغز، سیگنالهای حسی را از گردن به سر و صورت میگیرند. وقتی این اعصاب تحت فشار قرار میگیرند، احساس بیحسی یا درد در سر، در نواحی پیشانی، شقیقهها و پشت سر ایجاد میشود.
این وضعیت میتواند با علائمی مانند درد گردن، بیحسی صورت، یا گوش درد همراه باشد. برای تشخیص دقیق این مشکل، معمولاً از تصویربرداریهای پیشرفته مانند MRI برای شناسایی فشردگی دیسکها و ریشههای عصبی استفاده میشود. در نهایت، درمانهای غیرجراحی مانند فیزیوتراپی یا داروهای ضد درمان میتوانند به کاهش فشار بر اعصاب و بهبود بیحساب کمک کنند.
درمان درمان برای رفع دیسک گردن و بی حسی صورت
دیسک گردن و بی حسی صورت به درمانهای نیاز دارند که به شدت مشکل، انواع علائم و پاسخ بدن به درمانها متفاوت است. این درمانها میتوانند از دارودرمانی و فیزیوتراپی شروع شوند و در صورت نیاز به درمانهای پیچیده، به روشهای کمتهاجم و جراحی برسند. در این بخش، به بررسی انواع درمانها برای دیسک گردن و بیحسی پرداخته میشود.
دارودرمانی تا فیزیوتراپی و توانبخشی
در بسیاری موارد، درمانهای جراحانهای میشوند مانند داروهای غیرانسانی غیر استروئیدی (NSAID) برای کاهش درد و آسیب از ناحیه گردن و درمان میتوانند. این داروها در کاهش دردهای ناشی از دیسک گردن و بیحسی صورت هستند.
علاوه بر دارودرمانی، فیزیوتراپی و تمرینات اصلاحی نیز به تقویت گردن و بهبود حرکتها کمک میکنند. فیزیوتراپی میتواند با کاهش فشار بر روی دیسکها و اعصاب، به تسکین علائم و بهبود عملکرد عصبی کمک کند. در برخی موارد، توانبخشی نیز برای بازگشت به فعالیتهای روزانه توصیه میشود.
روشهای مداخلهای کمتهاجم و تزریقات درمانی
اگر درمانهای غیرجراحی به اندازه کافی درمان نباشند، روشهای تهاجم مانند تزریقات درمانی میتوانند گزینه مناسبی باشند. تزریقات استروئید اپیدورال (تزریقات استروئید اپیدورال) برای کاهش آسیب در ناحیه دیسک گردن و ایجادهای عصبی دستگاه دارند.
این روشها معمولاً به بیمار کمک میکنند تا درد و بیحسی را کاهش دهند. علاوه بر این، روشهای رادیوفرکوئنسی (Radiofrequency Ablation) میتوان برای دردهای دردهای من و بیحسی ناشی از دیسک گردن آسیبدیدگی میشود. این درمانها به طور کلی از نظر تهاجمی کم بوده و معمولاً نتیجههای سریع و میکنند.
جراحی آخرین راه حل و زمان مناسب برای آن
جراحی تنها در مواردی که درمانهای غیرجراحی و مداخلات کمتحصیلکننده نبودهاند و علائم ادامه دارند، پیشنهاد میشوند. جراحی برای دیسک گردن شامل برداشتن دیسک آسیب دیده و جایگزینی آن با یک دیسک مصنوعی یا انجام عمل فیوژن(fusion) برای تثبیت مهرهها است.
جراحی زمانی نیاز است که علائم شدید مانند بیحسی طولانی مدت صورت، ضعف عضلانی یا درد رادیکولار که به شانه و دستها منتشر میشود، وجود داشته باشد. پزشکان معمول جراحی را زمانی توصیه میکنند که هیچ درمان دیگری نمیتواند به تسکین علائم کمک کند و کیفیت زندگی بیمار تحت تأثیر قرار گیرد.
پیشگیری و مراقبت جهت حفظ سلامت گردن و جلوگیری از علائم عود
برای جلوگیری از بروز علائم و جلوگیری از مشکلات مرتبط با دیسک گردن، توجه به مراقبتهای روزانه و رعایت اصول ارگونومیک نیاز است. با تغییرات ساده در سبک زندگی و انجام تمرینات مناسب، میتوان فشار بر دیسکهای گردنی را کاهش داد و از بروز علائم دردناک و بیحسی جلوگیری کرد.
- هنگام نشستن و ایستادن، باید از وضعیت صحیح استفاده کرد تا فشار کمتری بر گردن وارد شود. استفاده از صندلیهای ارگونومیک و تنظیم ارتفاع میز و صندلی میتواند مفید باشد.
- تقویت گردن از تمرینات خاص میتواند به کاهش فشار بر دیسکهای گردنی و جلوگیری از فتق آنها کمک کند.
- از خم کردن طولانی مدت گردن یا نگاه کردن به صفحه نمایش در زاویه های نادرست پرهیز کنید. محیط مناسب و تغییر مکرر وضعیت بدن است.
- خوابیدن بر روی تشک و بالشت مناسب میتواند از فشار زیاد به جلوگیری از ایجاد دردهای ناشی از دیسک جلوگیری کند.
- مصرف مواد غذایی غنی از کلسیم و ویتامین D برای حفظ سلامت استخوانها و دیسکها ضروری است.
- حرکات سواری و چرخاندن سریع میتوانند به دیسکهای گردنی آسیب بزنند و علائم بیحسی را تشدید کند.
با رعایت نکات پیشگیرانه و انجام مراقبت های روزانه، می توان از علائم دیسک گردن و بیحسی جلوگیری کرد. انجام تمرینات مناسب، توجه به وضعیت صحیح بدن و استفاده از تشک و بالشت مناسب از جمله روشهایی هستند که میتوانند به حفظ سلامت گردن و جلوگیری از عود علائم کمک کنند.
دکتر یزدان پناهی
دانشاموخته دانشگاه شهید بهشتی تهران. رتبه برتر جراحی جراحی مغز و اعصاب. سابقه ۷ سال اجرای پیچیده قاعده جمجمه و تومورهایمغزی و نخاع، سابقه ۷ سال اعمال پیچیده ستون فقرات